Yazılı dil mantıklı ve biçimsel özelliklere sahipken, sözlü dil anlık ve biçimsel olmayan özelliklere sahiptir.
Konuşma eğitimi, iletişim becerilerini geliştirmeyi hedefleyerek yazılı dilin mantıksal yapısını ve sözlü dilin anlık doğasını dikkate alır.
Yazılı dil çalışmalarıyla mantıksal düşünme ve ifade yeteneği geliştirilerek sözlü dilin etkili kullanımına katkıda bulunulabilir.
Ⅰ Giriş
Modern toplumda dil ifadesinin önemi giderek artmaktadır. Özellikle iletişimin temel aracı olarak yazılı ve sözlü iletişim, her biri kendine özgü özelliklere sahiptir ve bu, konuşma eğitiminin alt hedeflerinin anlaşılmasını ve açıklanmasını sağlamak için olmazsa olmaz bir konudur. Yazılı ve sözlü iletişimin ne gibi özelliklere sahip olduğu ve hangi amaçlarla kullanıldığına ilişkin net bir anlayış, dil ifadesinin geliştirilmesi ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi için kilit bir unsur görevi görür. Bu doğrultuda, yazar yazılı ve sözlü iletişimin özelliklerini ve konuşma eğitiminin alt hedeflerini temel alarak ayrıntılı olarak ele almayı amaçlamaktadır.
Ⅱ Gövde
1. Yazılı ve Sözlü İletişim
1) Yazılı İletişim (Written Communication):
① Özellikler:
Gecikme (Delay): Yazılı ifadeler yazıldıktan sonra okunduğu için gerçek zamanlı iletişim değil, gelecekteki okuyucuları hedefler.
Mantıksallık (Formality): Planlı ve yapılandırılmış bir mantığa sahiptir ve dilin doğruluğu ve açıklığına daha fazla dikkat edilir.
Biçimsellik (Formality): Standartlaştırılmış kelimeler ve gramer kullanılarak ifade daha resmi ve biçimselleşir.
Aracı İşlev (Mediation): Yazı aracılığıyla bilgiyi aracılaştırmaya ve iletmeye odaklanır.
Özellikler:
② Senkron Olmayan Özellik: Yazar ve okuyucu arasında zaman ve mekan kısıtlaması yoktur ve yazar yazdıktan sonra düzeltme ve gözden geçirme yapabilir.
Standartlaştırılmış İfade: Dil normlarına uygun olarak standartlaştırılmış ifadeler kullanılır ve gramer ve yazım hatalarına daha sıkı dikkat edilir.
Mantıksal Yapı: Yazı mantıksal ve sistematik bir yapıya sahiptir, böylece okuyucunun kolayca anlayabileceği şekilde tasarlanır.
③ Amaçlar:
Belge Hazırlama: Çeşitli yazma biçimlerinde, evrak, rapor, deneme, e-posta, tez vb. kullanılır.
Bilgi Aktarımı: Bilgiyi başkalarına iletmek veya paylaşmak için kullanılır ve çoğu zaman ayrıntılı ve sistematik bir açıklama gereklidir.
2) Sözlü İletişim (Oral Communication):
① Özellikler:
Anlıklık (Immediacy): Sözlü ifadeler gerçek zamanlı durumlarda söylenir ve konuşma anında anlaşılır ve kaybolur.
Mantıksızlık (Informality): Günlük ve doğaçlama bir niteliğe sahiptir, planlı bir mantıktan ziyade canlı ve doğal bir dil kullanılır.
Belirsizlik (Ambiguity): Dilin yorumlanması dinleyen ve konuşan arasında nispeten daha akıcı ve belirsiz olabilir.
Biçimsizlik (Informality): Konuşma durumuna bağlı olarak ifade esnek bir şekilde değişir ve kelime bilgisi veya gramer kurallarına sıkı sıkıya bağlı değildir.
② Özellikler:
Eş Zamanlı Etkileşim: Konuşmaya katılanlar arasında etkileşim eş zamanlı olarak gerçekleşir ve konuşmanın akışı gerçek zamanlı olarak düzenlenir.
Dilin Duygusal İfadesi: Dilin yanı sıra telaffuz, tonlama ve jestler aracılığıyla duygular zengin bir şekilde iletilir.
Sınırlı Hafıza Kapasitesi: Dilin yok oluşuyla ilgili olarak, dil verileri hafıza kapasitesiyle sınırlı olduğundan, özlü ve önemli bilgileri vurgular.
Amaçlar:
③ Günlük Konuşmalar: Günlük konuşmalar, sosyal etkileşimler, toplantılar, dersler vb. gerçek zamanlı iletişim durumlarında kullanılır.
Yazılı ve sözlü iletişim, her birinin kendine özgü özellikleri ve amaçları vardır ve dilin çeşitli yönlerini temsil eder. Sözlü ifade, gerçek zamanlı iletişim ve duyguların ifade edilmesinde güçlüdür, yazılı ifade ise sistematik ve net ifadelere ve mantıklı iletişime odaklanır. Bu farklılıkları anlamak ve uygun şekilde kullanmak etkili iletişim için önemlidir.
2. Konuşma Eğitiminin Alt Hedefleri
1) Yazılı İletişim:
① Mantıksal Yazma Becerilerinin Geliştirilmesi:
Öğrencilerin mantıksal ve sistematik bir şekilde yazma becerilerini geliştirir.
Yazının yapısını ve mantıksal akışını anlar ve yazıyı okuyan kişinin kolayca anlayabileceği şekilde öğrenir.
② Standart Dil Kullanım Alışkanlığının Oluşturulması:
Dil normlarına uygun olarak standartlaştırılmış ifadeler kullanır ve gramer ve yazım hatalarına sıkı sıkıya dikkat edilir.
Standart dil kullanımıyla yazının iletişim gücü artırılır ve ifadenin açıklığı yükseltilir.
③ Yazının Amacına ve Okuyucuya Uygun İfadeyi Edinme:
Çeşitli amaçlara ve okuyucu gruplarına uygun ifadeleri edinir ve yazının amacını açık bir şekilde gerçekleştirme becerisi geliştirilir.
Yazının türüne ve amacına göre uygun kelimeler ve stil kullanılabilecek şekilde öğrenir.
④ Senkron Olmayan İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi:
Yazar ve okuyucu arasında zaman farkı olan ortamlarda da etkili iletişim becerileri geliştirilir.
Yazının düzeltilmesi ve gözden geçirilmesiyle yazar, okuyucunun tepkilerini dikkate alarak etkili bir şekilde bilgi iletme yöntemini öğrenir.
2) Sözlü İletişim:
① İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi:
Öğrencilerin günlük hayatta çeşitli durumlarda etkili bir şekilde iletişim kurabilme becerilerini geliştirir.
Gerçek konuşma durumlarında amacı açık bir şekilde iletme ve dinleyenin amacını anlama becerisine vurgu yapılır.
② Doğal İfadelerin Edinilmesi:
Günlük ve doğaçlama ifadelerle öğrencilerin dili daha doğal kullanmalarını ve tanıdık durumlarda özgürce fikirlerini ifade etme becerilerini geliştirir.
Dil esnekliğini öğrenir ve günlük konuşmalarda doğal dil akışını öğrenir.
③ Belirsiz Durumlarda Başa Çıkma Becerilerinin Geliştirilmesi:
Dilsel belirsizlikle başa çıkar ve öğrencilerin belirsiz ifadelerde veya durumlarda bile etkili bir şekilde fikirlerini iletme ve anlama becerilerini geliştirir.
Çeşitli iletişim araçlarını ve stratejilerini kullanarak etkili bir şekilde fikirlerini iletme yöntemini öğrenir.
④ Duruma Göre Dil Kullanım Alışkanlığının Oluşturulması:
Çeşitli durumlarda uygun dil kullanımını öğrenir ve alışkanlık haline getirir.
Gramersel kısıtlamaların ötesinde her duruma uygun dil alışkanlığı oluşturur ve duruma göre dili uygun şekilde ayarlamayı vurgulamaktadır.
Sözlü ve yazılı iletişim eğitiminin alt hedefleri, her bir dil biçimine özeldir ve öğrencilerin çeşitli durumlarda etkili bir şekilde iletişim kurabilme becerilerini geliştirmeye odaklanır.
3. Konuşma Eğitiminin Alt Hedeflerini Göze Alarak Sözlü İletişimin Özellikleri:
1) İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi:
① Anlıklık (Immediacy): Sözlü iletişim gerçek zamanlı durumlarda söylendiği için konuşma anında anlaşılır ve kaybolur. Öğrenciler, fikirlerini açık bir şekilde iletme ve dinleyenin amacını hızlı bir şekilde anlama becerilerini geliştirirler.
Doğal İfadelerin Edinilmesi:
② Mantıksızlık (Informality): Günlük ve doğaçlama bir niteliğe sahiptir, planlı bir mantıktan ziyade canlı ve doğal bir dil kullanılır. Öğrenciler, günlük ifadelerle dilin doğallığını ve çeşitliliğini öğrenir ve doğaçlama durumlarda özgürce ifade etme becerilerini geliştirirler.
Belirsiz Durumlarda Başa Çıkma Becerilerinin Geliştirilmesi:
③ Belirsizlik (Ambiguity): Sözlü iletişimde dilin yorumlanması dinleyen ve konuşan arasında nispeten daha akıcı ve belirsiz olabilir. Öğrenciler, belirsiz ifadelerde veya durumlarda bile etkili bir şekilde fikirlerini iletme ve anlama becerilerini geliştirirler.
Duruma Göre Dil Kullanım Alışkanlığının Oluşturulması:
④ Biçimsizlik (Informality): Konuşma durumuna bağlı olarak ifade esnek bir şekilde değişir ve kelime bilgisi veya gramer kurallarına sıkı sıkıya bağlı değildir. Öğrenciler, çeşitli durumlarda dil kullanımını öğrenir ve dil alışkanlıklarını oluşturarak duruma göre dili uygun şekilde kullanma becerisi geliştirirler.
Konuşma eğitiminin alt hedeflerine göre sözlü iletişimin özellikleri vurgulanarak öğrenciler, gerçekçi ve çeşitli iletişim durumlarında dili etkili bir şekilde kullanma ve anlama becerilerini geliştirebilirler.
Ⅲ Sonuç
Yazar, sözlü iletişimi geliştirmek için yazılı iletişim eğitimi almaktadır. Birçok kişi, daha sistematik bir şekilde konuşabilmek için mantık ve sistematiğe güçlü olan yazılı iletişimi düzenli olarak uygulamaya teşvik edilmektedir. Yazar, çocukluğundan beri günlük tutma gibi yazılı iletişim uygulamalarını ihmal ettiğinden yazılı iletişimi kullanmakta zorlanmaktadır. Bu nedenle, aklında önceden düzenleyip konuşma yeteneği eksik olduğundan, konuşma sırasında uygun konuşma konularını ortaya çıkarıp ifade etmekte zorlanmaktadır.
Bu nedenle yazar, bu eksiklikleri gidermek için yavaş yavaş yazı yazma alıştırması yapmaya veya önceden planlayarak insanların önünde konuşma alıştırması yapmaya başladı. Bunun sonucunda, daha öncekinden daha iyi yazmaya başladı ve konuşmasının da yavaş yavaş geliştiğini fark etti.