AI tarafından çevrilmiş metin.
durumis AI tarafından özetlenen yazı
Ⅰ Giriş
Korece'de edilgen ve etkin, cümle yapısında önemli kavramlardır ve öznenin ve fiilin ilişkisini gösterirler. Bu cümle ögeleri, dilin anlam iletiminde temel bir rol oynar ve özellikle yabancı dil öğrencileri için kullanım biçimlerini doğru anlamak önemlidir. Bu nedenle, bu çalışma Korece'deki edilgen çatıyı ağırlıklı olarak ele almaktadır.
Korece'deki edilgen çatılar, kısa edilgen ve uzun edilgene ayrılır ve her bir biçim farklı durumlarda kullanılır. Bunları anlayıp ayırt ederek, yabancı dil öğrencilerinin Korece'yi doğru ve etkili bir şekilde kullanmalarına yardımcı olmayı amaçlıyoruz.
Bu nedenle, kısa edilgen ve uzun edilgenin anlamı, örnekleri ve kullanım amacı hakkında ayrıntılı bilgi edinerek, yabancı dil öğrencilerinin gerçek iletişim becerilerinin geliştirilmesi için somut yöntemler öneriyoruz.
Ⅱ Gövde
1. Edilgen ve Etkin
1) Etkin (能動): Eylemin öznesinin kendiliğinden hareket ettiğini gösterir. Yani, öznenin (özne) eylemi doğrudan gerçekleştirdiğini ifade eder.
Örnek: "Ming-su çilek yedi."
"Ben masal kitabı okudum."
Yukarıdaki örneklerde "Çölsu" ve "ben", eylemi gerçekleştiren öznedir ve bu, etkin çatı (etkin fiil) biçimidir.
2) Edilgen (被動): Eylemin öznesinin başka bir şey tarafından harekete geçirildiğini gösterir. Özne (özne), eylemi doğrudan gerçekleştirmez, eylemi alan nesne olur. Örnek: "Çilek yenildi."
"Masal kitabı okundu."
Yukarıdaki örneklerde "çilek" ve "masal kitabı", eylemi alan nesnedir ve bu, edilgen çatı (edilgen fiil) biçimidir. Edilgen ve etkin, cümlenin öznesi ve fiilinin ilişkisini gösteren önemli gramer ögeleridir ve bunları anlayarak cümlenin anlamını doğru bir şekilde yorumlayabiliriz. Peki, edilgen çatının türleri nelerdir?
2. Edilgen Çatının Anlamı ve Örnekleri
Korece'de edilgen çatı çeşitli şekillerde görünür, özellikle kısa edilgen ve uzun edilgeni inceleyeceğiz.
1) Kısa Edilgen: Korece cümlelerde fiilin gövdesinin arkasına edilgen ekleri '-이', '-히', '-리', '-기' eklenerek kullanılan edilgen çatı biçimidir. Edilgen eklerinin hangi ortama eklendiğini incelersek, '-이-' genellikle ünlüyle biten gövdelerin arkasına eklenir ve '-히-' ise 'ㄱ, ㄷ, ㅂ' ile biten gövdelerin arkasına eklenir. '-리-' 'ㄹ' nin arkasına, '-기-' ise 'ㄹㅁ' ile biten gövdelerin arkasına eklenir.
Ancak, bu kurala rağmen istisnai durumlar vardır. Edilgen fiiller tüm geçişli fiillere eklenmez, özellikle '-하다' ile birleşen fiiller veya 'okşamak, korumak' gibi gövdesi 'ı' ile biten fiiller ve ayrıca verici fiiller ve alıcı fiiller, soyut psikolojik eylemlerle ilgili fiiller ve ettirgen fiiller edilgen ekleriyle birleşmez.
Gramer açısından etkin cümle mümkünken, edilgen cümle kurmak zor olabilir. Örneğin, 'Ben kek yedim.' veya 'Ben kitap okudum.' gibi cümleler vardır. Bu durumda, fiillere bakıldığında edilgen biçim mümkün görünse de ('yenildi', 'okundu'), 'Ekmek bana yenildi.' veya 'Roman bana okundu.' gibi ifadeler oldukça garip görünür. Bunun nedeni, özne yerine isim grubunun gelmesinin genellikle doğal olmamasıdır.
Kısa Edilgen Örnekleri)
Kahve demlenir
Kapı açılır
Kavun yenilir.
Kapı kapanır.
Pencere açılır.
Su kaynar.
Oyuncak düşer.
Ses duyulur.
Kar erir.
Kilit kilitlenir.
Tırnak kesilir.
Yağmur yağar.
Buz erir.
Araba yanar.
Işık yansıtılır.
Ağaç kesilir.
Müzik çalınır.
Oda temizlenir.
Mektup gönderilir.
Çanta düşer.
Araba kaldırılır.
Gözyaşı akar.
2) Uzun Edilgen: Uzun edilgen, fiilin arkasına '-아/어지다' eklenerek kullanılır ve sözdizimisel edilgen olarak da adlandırılır. Bu, fiilin gövdesine yardımcı bağlama ekini '-어(아)' ekleyerek ve arkasına edilgen yardımcı fiil '지다' ekleyerek kullanılır. Uzun edilgen, geçişli fiillerin yanı sıra geçişsiz fiiller, sıfatlar ve ettirgen fiillerde de kullanılabilir.
Örneğin, "Benim çabamla sorun çözüldü." cümlesinde "çözüldü", uzun edilgendir. Bunu basitçe "Ben sorunu çözdüm." şeklinde ifade edebiliriz.
Başka bir örnek olarak, "Odanın içinde ışık yanıyordu." cümlesinde "yanıyordu" da uzun edilgendir. Bu durumda, basitçe "Odanın içinde ışık yanıyor." şeklinde ifade edebiliriz.
Ayrıca, uzun edilgen çift edilgen biçiminde de kullanılabilir. Örneğin, "Onun talimatıyla plan değiştirildi." veya "Bugün hava ısındı, dışarı çıkmak için iyi bir gün olacak gibi görünüyor." gibi cümleler vardır. Bu, 'edilgen fiil' veya 'isim+olmak'a '-어지다' ekleyerek kullanılır.
Ancak, bu biçimlerin kullanımından kaçınılması önerilir. '-어지다' durumunda, diğer yardımcı fiillerden farklı olarak '지다'nın yardımcı fiil olarak görüldüğü bir özellik vardır ve bu, Korece yazım kurallarında istisnai bir durum olarak kabul edilir.
Uzun Edilgen Örnekleri)
Resim çizilir.
Ev yapılır.
Kitap yayınlanır.
Top atılır.
Ses duyulur.
Kapı açılır.
Yağmur yağar.
Aşk hissedilir.
Güneş parlar.
Şarkı söylenir.
Renk yayılır.
Yemek pişirilir.
Toprak kazılır.
Ağlama başlar.
Hediye paketlenir.
Futbol maçı başlar.
Problem çözülür.
Müzik çalınır.
Düşünce akla gelir.
Dans edilir.
3. Kısa Edilgen ve Uzun Edilgenin Temel Farkı
1) Kısa Edilgen:
Kısa edilgen, genellikle basit ve doğrudan eylemleri belirtmek için kullanılır. Eylemin öznesi net ve eylem basit olduğunda kullanılır ve genellikle olayların veya olguların sonucunu gösterdiği için bu biçim, eylemleri hızlı ve öz bir şekilde ifade edebildiği için cümlenin açıklığını artırır.
Bu nedenle, basit durumlar veya eylemler ifade edilirken genellikle kısa edilgen kullanılır.
2) Uzun Edilgen:
Uzun edilgen, genellikle karmaşık ve ayrıntılı eylemleri belirtmek için kullanılır. Eylemin öznesi veya eylem süreci belirsiz olduğunda veya eylem uzun veya karmaşık bir süreç gerektirdiğinde kullanılır. Durum veya koşullar nedeniyle eylemin gerçekleştiği durumlarda da uzun edilgen daha uygundur. Bu nedenle, bu biçim eylemin sürecini daha ayrıntılı bir şekilde göstermede faydalıdır ve eylemin karmaşıklığını yansıtabilir.
Bu nedenle, kısa edilgen ve uzun edilgen, cümlenin anlamını daha açık ve doğru bir şekilde iletmek için duruma uygun olarak kullanılır.
Ⅲ Sonuç
Şimdiye kadar kısa edilgen ve uzun edilgenin anlamını, örneklerini ve kullanım amacına göre farklı şekillerde kullanılmasının temel farkını inceledik. Kısa edilgen ve uzun edilgen arasındaki farkı araştırmamızın nedeni, kullanımının anlamını tam olarak anlamaktır ve bunun yabancılar için uygun kullanım yoluyla söylemek istediklerini net bir şekilde iletmelerini sağlamak olduğunu düşünüyorum.
Bunun için yabancı dil öğrencilerinin gerçek iletişim becerilerinin geliştirilmesine odaklanmak gerekir. Öğrencilerin edilgeni ve etkini kendi başlarına anlayıp uygun şekilde kullanabilmeleri için çeşitli fikirleri ifade edebilecekleri tartışma fırsatları sunmak da iyi bir yöntem olacaktır. Bu yeteneği derslerde geliştirmek için çeşitli cümleleri analiz ederek tartışma etkinlikleriyle uygulama yapılırsa, öğrencilerin gerçek iletişim becerileri daha da gelişecektir.
[Kaynakça]
Seo Taegil, ｢Yabancı Dil Olarak Korece Giriş｣, Jinheung Uzaktan Eğitim Enstitüsü (Üye İçin), 2019.
Yang Jungsook (2013), Korece Kısa Edilgen Cümle Eğitim Yöntemi Araştırması, Busan Üniversitesi
Kim Jinho, ｢(Revize Edilmiş) Yabancı Dil Olarak Korece Giriş｣, Park Ijeong, 2017.
Kang Hyunhwa․Won Mijin, 「Korece Eğitim Biliminin Anlaşılması ve İncelenmesi」, Kore Kültür Yayınları, 2018.
｢Korece Giriş｣, Lee Iksup, Hakyeonsa, 2011.
｢Korece Dilbilgisi｣, Ko Younggeun·Gu Bongwan, Jipmundang, 2008.
｢Yabancılar İçin Korece Dilbilgisi 1｣, Ulusal Dil Enstitüsü, İletişim Kitapları, 2005.
｢Edilgen Cümlelerin Şartları ve Anlamı｣, Kim Wonkyung, ｢Kore Dili Araştırmaları｣ 42. cilt, 2012.
